SEYFİ ÇELİKKAYA
(YOZGAT) - Yozgat’ta patates üreticisi çiftçiler, geçen yıla oranla rekoltenin yüksek olmasına rağmen, ihracat kapılarının kapatılması ve fiyatların düşmesi nedeniyle zor durumda kaldıklarından yakındı. Çiftçi Halil İbrahim Karadavut, “Adam borcunu nasıl ödeyecek? Traktörünü satacak, evdeki ineğini satacak gerekirse. Sayın Tarım Bakanımıza sesleniyorum; bu konuya bir an önce çözüm bulunması lazım. İhracat kapılarının açılması lazım ki çiftçimiz ayakta dursun” dedi.
Türkiye’nin beşinci ekilebilir arazisine sahip Yozgat’ta, yeşil mercimek, nohut, hububat, soğan gibi ürünler; kuraklık, doğal afet, hastalık, tarla faresi, domuz saldırısı gibi etkenlerden dolayı zarar gördü. Verilen fiyatların maliyetleri karşılamaması nedeniyle de zor durumda kalan çiftçi, patates ve şeker pancarına umut bağladı. Şeker pancarında fiyatın açıklanmasını bekleyen bölge çiftçisi, rekoltesi yüksek olan patatesin hasadına başladı ama umduğunu bulamadı, yüksek maliyet, düşük fiyat nedeniyle çiftçiler zor durumda kaldıklarını belirtti.
"Çiftçi sadece ürünü tarladan çıkarmamız için bize yalvarıyor"
Yozgat’ın Aydıncık ilçesinde patates üretimi yapan Halil İbrahim Karadavut, patatesin tarla fiyatının çok düşük olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Yozgat Aydıncık bölgesinde üretim yapmaktayım. Aynı zamanda hem üretim hem satış ayağımız da var, iki taraflı da sıkıntı yaşıyoruz. Şimdi üretim çok, bu sene üretim çok, verim de çok, pazar sıkıntılı. Pazar sıkıntılı olduğu için fiyatlar dibe vurmuş durumda. Geçen sene biz patatesi 13-14, kalitesine göre 15 liraya da sattığımız oldu, bu sene 4 lira, 5 lira. Çiftçi bize yalvarıyor, ‘tek malımızı al sök götür de gözümüz görmesin’ şeklinde. Biz hem satış yaptığımız için bu şekilde bize yalvarıyor, o kadar sıkıntı içerisinde. Geçen sene ilaç maliyeti, gübre maliyeti, mazot maliyeti ve mazot çok değişken, gübre iki katına çıkmış durumda. Geçen sene bir kilo ilaç bin lirayken bu sene 2 bin, 2 bin 500 lira bandında seyrediyor. Bu çiftçi bunu nasıl karşılayacak? Bu borcunu nasıl ödeyecek? Tarım krediye gübre borcunu ödeyecek, bu adam gübre borcunu nasıl ödeyecek? İlaççı bir ay sonra kapıya da borcunu öde diye. Bu adam ne kazandı ki ne ödeyecek ilaççıya? Aynı şekilde işçilik maliyetleri de iki katına üç katına çıkmış vaziyette. İşçiye ne verecek? Benim aldığım duyumlara göre yani ilçe civarında insanlar sıkıntıdan tarlasını satılığa çıkaran çok insan duydum. Adam borcunu ödeyecek, traktörünü satacak, evdeki ineğini satacak gerekirse. Şimdi ben buradan yetkililere sesleniyorum, Sayın Tarım Bakanımıza sesleniyorum; bu konuya bir an önce çözüm bulunması lazım. Yeni yeni pazarlar bulması lazım. İhracat kapılarının açılması lazım ki çiftçimiz ayakta dursun. Çiftçi ayakta durmazsa çok büyük sıkıntı. Seneye ben bu sene bin, bin 500 dönüm arazi istiyorsam seneye belki bunu üçte bire düşüreceğim ya da hiç ekmeyeceğim. Çiftçiyi küstürmeyelim, gerçekten çok zor durumdayız, çok sıkıntıdayız. Bunun bir an önce çözüme kavuşturulmasını bütün yetkililerimizden talep ediyoruz."
"İhracat kapılarının bir an önce açılması ve çiftçinin bu yükten kurtulması lazım"
Aydıncık ilçesinde hem patates üretimi hem de ürünlere aracılık yapan Hayrullah Karadavut da, çiftçinin bu yıl çok büyük sıkıntı yaşadığını, borcunu ödeyebilmek için bir çok çiftçinin tarlasını, traktörünü satılığa çıkardığını bildirdi. Karadavut, şöyle dedi:
"Yaklaşık 2013 yılından bu yana bu işi yapmaktayım, hem üretim bandında hem de satış bandında, İstanbul'da ve ülkemizin diğer bölgelerinde satış yapmaktayız. Bu yıl çok büyük bir sıkıntımız var, hem üretici hem de arada satış yapan esnaf olarak. Geçen yıl patates fiyatları 13-14 lirayken bu yıl rekoltenin de yüksek olması durumunda patatesimiz şu an 4-5 lira bandında seyrediyor tarlada. Zaten 4-5 lira olduğu zaman bunun yarıdan fazlası işçilik maliyeti, diğer kalan bir iki lira kalıyor. Çiftçinin şu durumda çok büyük sıkıntıları var; gübre borcu var, mazot borcu var. Tarım Kredi Kooperatiflerine borçları var. Bu paraya çiftçinin borçlarını ödemesi mümkün değil çünkü hakikaten çok büyük bir sıkıntı içerisindeler. Şu an çiftçilerimiz ne düşünüyor; ya traktörünü satacak ya tarlasını satacak. Yani çiftçiliği bırakma aşamasına gelen çok çiftçi tanıyorum şu anda. Bu yıl yaklaşık bin-bin 500 dönüm yere ekim yaptık. Bizim yetkililerden istediğimiz şu; ihracat kapılarının bir an önce açılması ve çiftçinin bu yükten kurtulması. Aydıncık bölgemizde yaklaşık 30 bin dönümlük bir yer ekilmekte. Verimler de bu sene gayet güzel. Bire 7, bire 8 alan çiftçilerimiz var. Rekolte yüksek ama maalesef fiyatlarımız çok dipte. İşçilik maliyetini dahi karşılayamıyoruz. Biz yetkililerimizden bir an önce ihracat kapılarının açılmasını ve çiftçimize bir destek olunmasını talep ediyoruz."