CUMHURBAŞKANLIĞI’NIN “GİZLİ” DÜZENLEMESİ: CUMHURBAŞKANLIĞI MERKEZ TEŞKİLATI İHALE VE SATIN ALMA YÖNETMELİĞİ

Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği’nin, Resmi Gazete’de Yayınlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun’un “Milli emniyet ve milli güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanmaz” düzenlemesi uyarınca Resmi Gazete’de yayınlanmadığı ortaya çıktı. Cumhurbaşkanlığı envanterindeki araçların kasko ve zorunlu mali sorumluluk sigortası ihalelerinin, Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre değil, söz konusu gizli yönetmelik uyarınca yapıldığı öğrenildi.

Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği’nin Resmi Gazete’de yayınlanmadığı ortaya çıktı. Cumhurbaşkanlığı bünyesinde daha önce Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan pek çok ihalenin, bu “gizli” yönetmelik kapsamına alındığı anlaşıldı.

NASIL GİZLENDİ

Edinilen bilgiye göre; Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği, 1984 tarihli ve 3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun uyarınca Resmi Gazete’de yayınlanmadı. Kanunun birinci maddesi, yönetmeliğin yayınlanmamasının gerekçesi olarak kullanıldı. Madde hükümleri şöyle:

“Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin iş birliğine, yetki ve görev alanlarına ait hükümleri düzenleyen, kamu personeline ait genel hükümleri kapsayan, kamuyu ilgilendiren yönetmelikler Resmi Gazete'de yayımlanır. Ancak, milli emniyet ve milli güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanmaz.”

GİZLİ YÖNETMELİK İLE İLGİLİ TEK BİLGİ, ANAYASA MAHKEMESİ KARARINDA

Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği ile ilgili bazı bilgiler, Anayasa Mahkemesi’nin 24 Şubat 2022 tarihli bir kararında yer aldı. CHP, 2021 Yılı Merkezi Bütçe Kanunu’nun bazı maddelerinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali istenen düzenlemeler arasında, söz konusu kanunun eklerinde yer alan 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Bütçesi başlıklı E-Cetveli’ndeki “… kurum tabi olduğu mevzuata göre yapabileceği gibi…” cümlesi de vardı. Bununla “Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’na ait her türlü taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, yapım ve onarımına ilişkin talep ve ihtiyaçların, İdari İşler Başkanı’nın talebi üzerine Türk Hava Yolları, kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ait kuruluşlara bedelli veya bedelsiz olarak yaptırılabileceği” düzenlenmişti.

AYM: İDARE TAMAMEN SERBEST BIRAKILMAMIŞTIR

Bütçe Kanunu’nun bazı hükümlerinin iptaline, bazı hükümlerine yönelik iptal talebinin reddine oyçokluğu ile verilen kararda, “17/8/1983 tarihli ve 2879 sayılı Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun’un 4. maddesinin 10. Fıkrasında, Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartına uygun şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı hakkında 4734 sayılı Kanun’un uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Her ne kadar Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı hakkında 4734 sayılı Kanun’un uygulanmayacağı ifade edilse de mal, hizmet, yapım ve onarım işlerinin yapımında anılan idare tamamen serbest bırakılmamıştır” değerlendirmesi yapıldı.

Yüksek Mahkeme, bu kapsamda, “16/1/2019 tarihli ve 652 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği’nin yürürlüğe konulduğunu” belirtti. Kararda, “2879 sayılı Kanun uyarınca çıkarılan Yönetmelik’in amacı, içinde Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’nın da bulunduğu Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı tarafından yapılacak mal, hizmet, danışmanlık hizmeti alımı ve yapım işleri ile bu işlere ait sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir” ifadeleri yer aldı.

ARAÇ SİGORTA İHALELERİ, KAMU İHALE MEVZUATINDAN MUAF TUTULDU, GİZLİ YÖNETMELİĞE GÖRE YÜRÜTÜLDÜ

Edinilen bilgiye göre; Cumhurbaşkanlığı envanterindeki araçların kasko ve zorunlu mali sorumluluk sigortası işlemlerine yönelik hizmet alım ihaleleri de daha önce Kamu İhale mevzuatına göre yürütülürken 2020 yılından itibaren, Resmi Gazete’de yayınlanmayan ‘gizli’ Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği hükümlerine göre yapıldı.

ARAÇ SİGORTA İHALELERİ DAHA ÖNCE NASIL YAPILDI

Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği hizmetindeki araçların kasko ve zorunlu mali sorumluluk sigorta ihaleleri; 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında Kamu İhale Kanunu hükümleri uyarınca ‘açık ihale’ usulü ile yapıldı.

İhaleler, Kamu İhale Kanunu’nun 21/c maddesine göre, yani ‘ivedi olarak’ yürütüldü. Maddeye göre, “Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” gerekiyordu.

İhale sonuçları, Kamu İhale Kurumu’nun internet sitesinde yayınlandı. Buna göre; 2021 yılında 98 adet aracın kaskosu için 646 bin 880 TL, 2013 yılında ise 500 bin 83 TL’lik ihale sözleşmesi imzalandı. 2014 yılında kasko yapılması gereken araç sayısı 115’e çıktı, ihale sözleşmesi 458 bin TL’ye imzalandı. 2015 yılında ise kasko sözleşmesi, 136 araç için 234 bin 597 TL oldu. 2016 yılında yapılan ‘açık’ ihale sonuçlarına göre ise 176 araç için 350 bin 64 TL harcandı. 2017 yılında da 268 adet araç için kasko, 200 adet araç için ise zorunlu mali sorumluluk sigortası ihalesine çıkıldı; sözleşme 632 bin 916 TL’ye imzalandı. 2018 yılında ise 331 adet araç için kasko, 214 araç için ise zorunlu mali sorumluluk sigortası işlemleri için ihale açıldı ve 174 bin 783 TL karşılığında sözleşme imzalandı.

ÖNCE AÇIK İHALENİN SONUÇLARI YAYINLANMADI, SONRA MEVZUAT DIŞI BIRAKILDI

Edinilen bilgiye göre; 2019 yılı sigorta ihalesi de Kamu İhale Kanunu uyarınca aynı usulle yapıldı. Ancak bu ihalenin ilanı, şartname dahil sonuçları, Kamu İhale Kanunu’nun internet sitesinde yayınlanmadı. Ancak 2020, 2021 ve 2022 ihaleleri, Kamu İhale Kanunu’na göre değil, Resmi Gazete’de yayınlanmayan Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı İhale ve Satın Alma Yönetmeliği hükümleri uyarınca yapıldı.

KILIÇDAROĞLU: NASIL HARCIYORLAR BU PARAYI

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dün TBMM Genel Kurulu’ndaki 2023 Bütçe Kanun Teklifi’nin tümü üzerindeki görüşmeler sırasında gizli yönetmeliklerle ilgili şunları söyledi:

“Cumhurbaşkanlığı makamı ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Devlet İhale Kanunu’na, Harcırah Kanunu’na, Taşıt Kanunu’na, Kamu Konutları Kanunu’na, Kamu İhale Kanunu’na, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na tabi değil. Hiçbirine tabi değil bunlar. Biz yetki vermişiz, parayı nasıl harcıyorlar? ‘Efendim, yönetmelik var.’ Siz hiç Resmi Gazete’de bir yönetmelik gördünüz mü? Görmediniz. Size bir şey daha söyleyeyim; 3011 sayılı bir Kanun var. Bu kanun, Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun. Bu kanuna göre; Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, yönetmelikleri Resmi Gazete’de yayımlamak zorundadırlar. Hangi yönetmelik yayımlanmaz, onu da yazıyor kanun. ‘Ancak, milli emniyet ve milli güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanamaz.’ Peki Allah aşkına, Harcırah Kanunu’nu eğer siz yönetmelikle yapıyorsanız bunun milli güvenlikle ne ilgisi var? Taşıt Kanunu’nun milli güvenlikle ne ilgisi var, eğer oraya dayandırıyorlarsa? Nasıl harcıyorlar bu parayı? Hiçbir yönetmelik şu ana kadar yayımlanmadı.”

TBMM AYNI İHALEYİ ‘AÇIK USUL’ İLE YAPIYOR

Kamu İhale Kurumu’nun internet sitesinde yer alan verilere göre; TBMM, envanterindeki araçların kasko ve zorunlu mali sorumluluk sigortası ihalelerini, aynı Cumhurbaşkanlığı’nın 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında yaptığı gibi Kamu İhale Kanunu’nun ‘açık ihale’ usullerine göre yapıyor. Son olarak TBMM, 2023 yılını kapsayacak şekilde 175 adet araç için genişletilmiş kasko sigortası ve 134 araç için zorunlu mali sorumluluk sigortası ihalesine çıktı. Kamu İhale Kurumu’nun internet sitesinde yer alan bilgilere göre, ihalede teklifler değerlendiriliyor.