Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Suriyeli bir mültecinin başvurusu üzerine ‘zorla' sınır dışı kararını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3 ve 13. maddelerine aykırı bularak Türkiye’nin 12 bin 250 euro tazminat ödemesine hükmetti.
2014 yılında ailesiyle birlikte Türkiye’ye gelen Suriyeli Muhammad Fawzi Akkad, 19 Haziran 2018’de Türkiye’den Yunanistan’a girmeye çalışırken Türk Jandarmaları tarafından tutuklandı. Akkad, 21 Haziran 2018’de Türk yetkililer tarafından Suriye’ye geri gönderildi. Akkad’ın başvurusu üzerine AİHM, zorla ülkesine sınır dışı edilmesi sürecinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 3. ve 13. maddelerinin ihlal edildiğine karar verdi. AİHM, Türkiye’nin Akkad’a 9 bin 750 euro manevi tazminat ve masraflar için de 2 bin 500 euro ödemesine hükmetti. Kararla ilgili yapılan açıklama şöyle:
“Mahkeme, başvuranın Suriye’de 3. maddeye aykırı olan muamele riskiyle karşı karşıya kaldığını ve Türk yetkilerinin gerçekleri bilerek kendisini Sözleşme’ye aykırı bir muamele riskine maruz bıraktığına inanmak için önemli gerekçeler gösterildiğine karar vermiştir. Mahkeme, başvuranın yaklaşık 20 saat süren otobüs yolculuğu esnasında diğer Suriyeli erkeklerle birlikte kelepçelenmesinin aşağılayıcı muamele teşkil ettiğine karar vermiştir.
Mahkeme, başvuranın Suriye'ye geri gönderilmeye itiraz edememesi nedeniyle, 3. madde ile ilişkili olarak 13.maddenin (etkili başvuru hakkı) ihlal edildiğine karar vermiştir. Mahkeme, Türk yetkililerin başvuranın Suriye'ye zorla geri dönüşüne itiraz etmek için Türk yasalarının öngördüğü hukuk yollarından yararlanma fırsatı olduğunu reddettiğini belirtti.
Mahkeme, Meriç’te Yunanistan sınırına yakın bir yerde yakalanıp Hatay'a götürülene kadar, başvuranın hürriyetinden yoksun bırakıldığını tespit etmiştir. Mahkeme, sınır dışı edilen kişilerin gözaltına alınmasıyla ilgili olarak iç hukuk tarafından sağlanan yasal güvencelere uyulmadığını belirtmiştir.”
“M.N. VE DİĞERLERİ VE TÜRKİYE DAVASI’NDA BAŞVURANLARIN SINIR DIŞI EDİLMELERİ KARARININ UYGULANMASI HALİNDE 3. VE 13.MADDEYLE İLGİLİ HAK İHLALİ BULUNMAMIŞTIR”
Mahkeme, ‘M.N. ve diğerleri ve Türkiye davası’nda ise ihlal olmadığına karar verdi. Kararla ilgili açıklama şöyle:
“AİHM’de bugün oy birliği ile verilen mahkeme kararı, sınır dışı edilmelerine ilişkin kararın uygulanması halinde, AİHS’in 3. maddesi (işkence ve aşağılayıcı muamele yasağı) ya da 13. madde (etkili başvuru hakkı) ile ilgili hak ihlali bulunmamıştır.
Mahkeme, başvuranların Tacikistan'a dönmesi halinde veya Türkiye'de tutuklanmaları halinde Sözleşme’nin 3. maddesine karşı davranışlarla karşılaştıklarına veya bu konuda dava açılacağına dair kanıt bulmadı.”
Mahkeme, başvuranların, Tacikistan’a dönmeleri durumunda, herhangi bir siyasi ya da sosyal faaliyetten dolayı zulme uğrama ya da Sözleşme’nin 3.Maddesine aykırı bir muameleye maruz kalma riskiyle karşı karşıya olduklarını kanıtlayamadıklarını saptamıştır.”
9338,58%0,68
37,92% -0,15
42,53% 2,29
3846,77% 2,18
6217,27% 0,90
