Çocuk doğası gereği başkaları tarafından kendisine sağlanan bakımla büyümektedir. Belli bir yaşa ve olgunluğa erişene kadar çocuğun “yüksek yararı” için ister kendi öz ailesi ister Devlet’in kendisine önerdiği koruyucu ailesi olsun çocuk iyi şartlarda bakılmalıdır. Öz ailesinin kendisine veremediği eğitim, sosyal ve ekonomik ihtiyacını karşılamak için kurulmuş olan koruyucu aile sisteminde çocuğun her ne olursa olsun korunması ve topluma diğer çocuklar gibi eşit şartlarda kazandırılması amaçlanmaktadır. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre çocuğun yüksek yararı Devlet tarafından korunmaktadır. Koruyucu aile sisteminin oluşturulması çocuğun korunması için alınan tedbirlerden bir tanesi olduğunu göstermektedir.
Koruyu Aile olmanın şartları nelerdir?
1. Koruyucu aile olmak isteyen kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma zorunluluğu bulunmaktadır.
2. Koruyucu aile olmak isteyen kişi Türkiye’de yaşamak zorundadır.
3. Bir çocuğa tam anlamıyla sorumluluğu alarak bakma yaşı 25-65 yaş aralığı gibi düşünüldüğünde bu yaş aralığında olan kişiler koruyucu aile olabilmektedir.
4. Ailenin eğitim seviyesi toplumu temsil ettiğinden koruyucu aile olmak için gerekli eğitim seviyesi ilkokul seviyesidir.
5. Koruyucu aile olmak isteyen ailenin ekonomik olarak çocuğu sosyal, psikolojik, eğitsel ve ekonomik olarak refah içinde bakımını sağlanması gerekmektedir. Çocuk biyolojik ailesinde sorun yaşamış olduğundan koruyucu ailede bakıldığından daha iyi şartlarda bakılmalıdır.
6. Koruyucu aile çocuğun kendi “öz” ailesi olmamalıdır. Problem yaşadığı ailenin tekrar koruyucu ailesi olması çocuk için travma yaratacaktır.
Koruyucu Aile sistemi ne zaman devreye girer?
Bu konuda karar verilirken başka bir çocuğun bakımı, hayatı söz konusu olduğundan hassas davranılmalıdır. Çocuğun öz ailesinde yaşamış olduğu fiziksel, psikolojik şiddet veya cinsel istismar durumu varsa çocuk öz ailesinden alınır. Çocuğun öz ailesine herhangi bir yargılama başlatılması durumunda; yargılamanın görüldüğü mahkeme tarafından çocuğun bedensel ve zihinsel gelişimi, eğitimi veya sosyal yaşamı tehlikede olduğu tespit edilirse veya çocuk her anlamda bir ihtiyaçtan mahrum bırakılmış ise hâkim bakıma muhtaç çocuğun, öz ailesinden alınarak bir koruyucu bir ailenin yanına verebilir veya bir kuruma yerleştirebilir. Bu kararı verecek olan böyle bir durumda genelde uzman psikolog ve pedagoglarla görüşerek kanaatini belirlemektedir. Çünkü pedagog zarar görmüş çocuğu inceleyerek hâkime çocuğun koruyu aileye mi verilmesi gerektiği yoksa kendi öz ailesinde kalması mı gerektiğini belirler bir görüş raporunu vermektedir.
Koruyucu aile olmak için gerekli evraklar:
• Kimlik kartı fotokopisi, vesikalık fotoğraf, eğitim diplomasının fotokopisi,
• Kişinin kazandığı gelirlerini gösteren maaş bordrosu,
• Adli sicil kaydı – kişinin herhangi bir suç kaydının olmaması çocuğun daha güvenli bir ortamda yetiştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
• Eğitim düzeyini gösterir sağlık raporu
Kişi eğer koruyucu aile statüsünü devam ettirmek istiyorsa bu durumunun devam etmesi için 2 yılda bir adli sicil kaydını ve sağlık raporunu Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na sunması gerekmektedir.
Sonuç olarak çocuğun sürekli farklı ailelere girip çıkması çocuğun sorunlarına sorun ekleyeceğinden koruyucu aile olmak isteyen kişinin karardan son derece emin bir şekilde bu başvuruyu yapması gerekmektedir. Alınan karardan daha sonra vazgeçilmesi durumunda korunmak isteyen çocuk daha fazla mağdur edilmemelidir.
Avukat Elvan KILIÇ