TÜİK Zincirlenmiş Hacim Endeksine göre 2024 birinci çeyrek GSYH verilerini açıkladı. Türkiye ekonomisi 2024 yılının birinci çeyreğinde yüzde 5,7 büyüdü. Verilerde ilk göze çarpanlardan biri, hane halkı tüketimi oldu. Hane halkı tüketim harcamaları ilk çeyrekte yüzde 7,3 oranında yükseldi. TÜİK verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde bir önceki yıl aynı çeyreğe göre, yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları yüzde 7,3; devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 3,9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 10,3 yükseldi.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekslerde, bir önceki çeyreğe göre büyüme yüzde 2,4, takvim etkisinden arındırılmış endekste bir önceki yıl aynı döneme göre ise artış yüzde 5,8 olarak belirlendi.
ŞİMŞEK ÜSTÜNE ATLADI
Bakan Mehmet Şimşek büyüme rakamlarını iktidarın ekonomide attığı adımlara bağladı. Şimşek, “Programımız sayesinde dengelenen büyüme kompozisyonu, düşen cari açık, artan güven, iyileşen beklentiler ve hızlanan dış kaynak girişi dezenflasyona önemli ölçüde katkı sağlayacak" diye konuştu.
Mehmet Şimşek konuşur da TCMB Başkanı Fatih Karahan susar mı? Karahan ekonomik kararlarda istikrardan bahsederken “Piyasa mekanizmasının etkinliğini artıracak ve makro finansal istikrarı sürdürecek adımlar atılmaya devam edilecek” dedi.
GEÇİCİ BİR TABLO
TÜİK’in, 2024 yılı ilk çeyreğine ilişkin yüzde 5,7’lik büyüme rakamını 7 başlıkta değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu enflasyon beklentisinin kırılmamasından dolayı yurttaşın tüketim talebini önce çekmesine işaret etti. Kozanoğlu yılın ilk ayında parasal sıkılaşma programına rağmen faiz oranlarının enflasyonun üzerinde olmasına dikkat çekerek “Borçlanarak harcamayı teşvik ediyordu” diye konuştu.
Prof. Dr. Kozanoğlu, büyüme rakamının önümüzdeki dönemlerde düşebileceğine vurgu yaparak, “Önümüzdeki çeyreklerde büyüme hızının yavaşlamasını, yüksek faizler ve kredi büyümesini sınırlayan makro ihtiyati önlemlerle ekonomik büyüme hızının düşmesini bekleriz. Hatta 2024’ün son çeyreğinde ekonominin durma noktasına gelebileceğini düşünüyorum” dedi.
TÜİK raporunda tek “pozitif” değerlendirme büyüme rakamlarına ilişkin değil. TÜİK raporunda 2024 ilk çeyrekte işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı üzerine yapılan değerlendirmede yüzde 42,0 oranında bir rakam buldu. Bu rakam emeğin payının arttığını gösteriyor. Prof. Dr. Aziz Çelik bu tabloya bakarken dikkatli olunması gerektiğini söylerken “Öncelikle yılın ilk çeyreği emek gelirlerinde artışın olduğu dönemlerdir. Bu yüzden ilk çeyreklerde işgücü ödemelerinin payı diğer çeyreklere ve yıllık ortalamalara göre daha yüksek olur. O nedenle yıllık verilere bakmakta yarar var” değerlendirmesinde bulundu. Prof. Dr. Aziz Çelik de tıpkı Kozanoğlu gibi bu tablonun geçici olduğunu söylerken “2024 yılında uygulanacak kemer sıkma politikaları nedeniyle ilk çeyrekteki bu “geçici” yükseliş diğer çeyreklerde düşecek. Kısacası gelir bölüşümünde ilk çeyrekteki geçici görüntüye dikkatle yaklaşmak lazım” dedi.
YURTTAŞ HİSSEDEMEZ BİLE
Bir yandan kağıt üstünde büyüyen bir ekonomi diğer yandan da giderek artan yoksullaşma. Uzmanlar büyümenin bırakın halka yansımasını hissedilemeyeceği görüşünde. Sermaye büyümeye ve karlarını artırmaya devam ederken halkın yoksullukla sınavı devam ediyor.
Özellikle Mehmet Şimşek politikalarının iyiden iyiye hissedilmeye başlamasıyla birlikte tablo tüm Türkiye için bugünden çok daha kötü olacak.
Yılın ilk üç ayını kapsayan yalancı baharın kısa süre içinde yerini soğuk ve karanlık bir kışa bırakma ihtimali çok yüksek.
11105,90%0,85
41,59% 0,01
48,83% 0,01
5190,44% 0,61
8480,18% 1,46
