TBMM Adalet Komisyonu, uzun süredir kamuoyunun gündeminde yer alan ve kapsamı itibarıyla yargı alanında kritik değişiklikler öngören 11. Yargı Paketini kabul etti. Paket, özellikle Kovid-19 salgını döneminde çıkarılan ve kamuoyunda “Kovid düzenlemesi” ya da “Kovid affı” olarak bilinen erken tahliye maddesinde yapılan kapsam genişlemesiyle büyük yankı yarattı.
Komisyonda kabul edilen değişikliğe göre, 31 Temmuz 2023 ve öncesinde işlenen suçlardan hüküm alan binlerce kişi, belirli ağır suçlar hariç olmak üzere, kapalı cezaevinden açık cezaevine geçişte ve denetimli serbestliğe ayrılmada üç yıl erken yararlanabilecek. Yaklaşık 55 bin hükümlünün düzenlemeden faydalanabileceği ifade ediliyor.
Teklif oylanmadan önce, Kovid-19 dönemine ilişkin erken tahliye hükmünün yeniden gündeme gelmesi üzerine kamuoyunda sert tartışmalar yaşanmıştı. Tepkiler üzerine AKP lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir toplantı yaptığı, bazı maddelerde yeniden düzenlemeye gidilmesini istediği öğrenildi.
Adalet Komisyonu, AKP’nin sunduğu önergeyle teklifin 27. maddesinde kapsamı genişleten bir değişiklik yaptı.
Yeni düzenlemeye göre:
31 Temmuz 2023 ve öncesi suçlar için erken geçiş hakkı genişletildi.
Terör ve örgütlü suçlar; alt ve üst soya, eşe, boşanılan eşe, kadına, çocuğa ve savunmasız kişilere yönelik ağır suçlar ile cinsel saldırı ve çocuk istismarı suçları kapsam dışında bırakıldı.
Toplam hapis cezası 10 yıldan az olan hükümlüler, kapalı cezaevinde 1 ay, 10 yıl ve üzeri ceza alanlar ise 3 ay kaldıktan sonra açık cezaevine ayrılabilecek.
Açık cezaevindeki hükümlüler ise en az 3 ay açık cezaevinde kalmak şartıyla, denetimli serbestlikten 3 yıl erken yararlanabilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte yaklaşık 55 bin hükümlü için tahliye yolu açılacak.
Yargı Paketi, yalnızca infaz düzenlemeleri değil, ceza kanunları, avukatlık yasası, kamu ihale sistemi, icra-iflas süreçleri ve ekonomik düzenlemeler başta olmak üzere çok geniş bir yelpazede değişiklik içeriyor.
Teklifte, kara, hava, deniz ve demiryolu araçlarının hareketinin engellenmesi de suç kapsamına alındı. Buna göre:
Kara araçlarına yönelik engellemede 1–3 yıl,
Aracın yönünün değiştirilmesi hâlinde 2–5 yıl,
Deniz veya demiryolu araçları için 3–7 yıl,
Hava ulaşım araçlarında ise 5–10 yıl hapis cezası uygulanacak.
Aracı kaçırma veya başka yere götürme suçlarında cezalar daha da artırılacak.
Bilişim suçlarıyla elde edilen gelirlerin bulunduğu hesapların 48 saate kadar askıya alınabilmesi ve gerekli hâllerde el koyma yoluyla dondurulması mümkün hâle geliyor.
Savcılık, hesap hareketlerini 24 saat içinde değerlendirerek askıya alma işleminin kaldırılıp kaldırılmayacağına karar verecek.
Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması, özellikle kalabalık yerlerde işlenmesi hâlinde nitelikli suç kapsamına alınarak ceza artırımı sağlandı.
Kurusıkı silahlarla yapılan tehlikeli eylemler de artık hapis cezası kapsamında olacak.
Dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık suçlarında mahkemeler arasında yaşanan görev karmaşasının önüne geçilmesi amacıyla bu suçların asliye ceza mahkemelerinde görülmesi kararlaştırıldı.
Kısmi akıl hastalarına hem hapis cezası hem de akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri uygulanacak.
Ağır suçlarda hastanede kalma süresi en az 1 yıl, diğer suçlarda en az 6 ay olacak.
Taksirle yaralamada ceza sınırları artırıldı:
Alt sınır 3 aydan 4 aya, üst sınır 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı.
Birden fazla kişinin yaralanması hâlinde alt sınır 9 ay, üst sınır 5 yıl olacak.
Suç örgütü kurma, yönetme ve örgüt üyeliğine verilen cezalar artırıldı.
Özellikle örgüt faaliyetlerinde çocukların araç olarak kullanılması, cezanın yarısından bir katına kadar artırılmasını gerektirecek.
Nispi harç ve teminat yatırma yükümlülüğünü yerine getirmeyenlerin ihalenin feshi talepleri kesin olarak reddedilecek.
Ayrıca bağışlamaların iptali, aciz belgesi süreçleri ve parasal sınırların uygulanmasına dair maddeler yeniden düzenlendi.
Avukatlık Kanunu’nda kapsamlı değişikliklerle disiplin cezaları yeniden tanımlandı:
Uyarma
Kınama
Para cezası
İşten çıkarma
Meslekten çıkarma
Cezaların hangi hallerde uygulanacağı netleştirildi.
Aynı fiilin 5 yıllık süreçte tekrar edilmesi hâlinde cezalar bir derece ağırlaştırılacak.
Esnaf ve sanatkârların fiyat tarifeleri artık bağlı bulundukları odalar tarafından hazırlanacak; Birlik yönetimi ve Ticaret Bakanlığı'nın onayı ile yürürlüğe girecek.
İtiraz hâlinde ‘uzlaşma komisyonu’ nihai kararı verecek.
İtirazen şikâyet başvurularında haklı görülen oran kadar başvuru bedelinin iadesi mümkün olacak.
Doğal afet ve mücbir sebep durumlarında sözleşme yenileme ve bedel iadesi süreçleri de yeniden düzenlendi.
10918,50%-1,07
42,44% -0,02
49,41% -0,12
5734,65% -0,31
9299,63% 0,00
