KAYNAĞI BELİRSİZ PARA GİRİŞİNDE TARİHİ REKOR

Sözcü'den Emre Deveci'nin haberine göre, 2021 yılının ilk yarısında 13,3 milyar dolar olan cari açık 2022’nin aynı döneminde 32,4 milyar dolarla tarihteki en yüksek ikinci seviyeye ulaşırken, kaynağı belirsiz para girişindeki rekor dikkat çekti.

Merkez Bankası’nın (TCMB) bugün açıkladığı verilere göre, kaynağı belirsiz para giriş ve çıkışlarını gösteren ‘net hata ve noksan’ kaleminde haziranda 4 milyar dolarlık yüksek giriş kaydedildi.
Böylece 2022’nin ilk altı ayındaki kaynağı belirsiz para girişleri toplamda 17,5 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, 6 aylık bazda rekor olarak kayıtlara geçti.  Geçen senenin ilk altı ayında kaynağı belirsiz girişler 6,8 milyar dolar olmuştu.

Yıllık bazda net hata noksan kaleminde giriş rekoru, 22,7 milyar dolarla 2018 yılında görülmüştü. 2017'de ise 8,8 milyar dolarla en yüksek çıkış kaydedilmişti.

AÇIKLAR REZERV VE NET HATA NOKSANLA KAPATILDI

Haziranda 3,5 milyar dolarlık cari açık ve finas hesabındaki 2,5 milyar dolarlık çıkış 4 milyar dolarlık net hata ve noksan girişi ve 2 milyar dolarlık rezervle finanse edildi.İlk 6 aydaki 32,4 milyar dolarlık açık ise 2,6 milyar dolarlık finans hesabı girişi, 17,5 milyar dolarlık net hata ve noksan girişi ve 12,3 milyar dolarlık rezervle finans edildi.
NEDENİ NE?
TCMB metinlerinde ‘net hata noksan' kalemi için “Verilerin değişik kaynaklardan elde edilmesi, değerleme, ölçme ve kayıt zamanı farklılıkları yaratmakta; sonuç itibarıyla oluşan farklar Net Hata ve Noksan (NHN) kalemine ‘kalıntı' şeklinde yansımaktadır. Bu kalem, finans hesabından, cari işlemler hesabı ve sermaye hesabının çıkarılmasıyla elde edilmektedir” ifadeleri yer alıyor.
Ödemeler dengesi istatistikleri ve dolayısıyla net hata ve noksan kalemi de, hem geçici nitelikteki verilerin zaman içinde kesinleşmesi hem de yeni bir kaynaktan veri derlenmeye başlanması nedeniyle geriye dönük olarak güncelleniyor.

İthalat ve ihracattaki gümrük ve banka kayıtlarındaki farklılıkların yanı sıra turizm gelir ve giderlerinin izlenebilmesi için yürütülen anket çalışmaları sonucunda hesaplanan gelir veya gider, bankaların döviz varlıklarına artış veya azalış olarak yansımamışsa, aradaki fark ‘net hata noksan' kalemine yansıtılıyor.

Yastık altında saklanan para ve değerli metallerin sisteme giriş ve çıkışları da kaynağı belirsiz giriş ve çıkışlar olarak kayda geçiyor.Sermaye girişlerinin zayıfladığı, TL'de değer kayıplarının yaşandığı, vergi ve varlık barışı olduğu dönemlerde yerleşiklerin yurtdışı mevduat kaynaklı sermaye hareketlerinin artması da net hata ve noksan kaleminde rakamları artırıyor.Türkiye'de yerleşik kişilerin yurtdışı mevduat verilerinin kapsanmasındaki eksiklikler ve Türk sahipli yabancı bayraklı gemiler ve navlun verileri de net hata ve noksan kaleminde etkili oluyor.