Eski Antakya bölgesi olarak bilinen ve tescilli kültür varlıklarının yoğunlukla bulunduğu bölgeye ilişkin “mahallelerin taşınacağı” veya “tescilli kültür varlıklarına enkaz kaldırma çalışmaları sırasında zarar verildiği” gibi asılsız iddialarla oluşturulmaya çalışılan bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi amacıyla bu açıklamanın yapılması zorunluluğu ortaya çıktığını kaydetti.
Hatay Valiliği açıklamasında şunları paylaştı: “Bilindiği üzere 6 Şubat ve 20 Şubat 2023 tarihlerinde meydana gelen depremlerden en fazla etkilenen yerleşim yeri olan Antakya ilçemizde bulunan taşınmaz kültür varlıklarında da ciddi hasarlar oluşmuştur.
Başta Antakya olmak üzere Hatay il genelinde deprem afetinden etkilenen taşınmaz kültür varlıklarındaki nitelikli malzemenin ayıklanarak envanterlenmesi ve restorasyona altlık oluşturması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığınca oluşturulan Hatay Afet Bölgesi Kazı Başkanlığı 27.02.2023 tarihinden bu yana çalışmalarını sürdürmektedir.
Bugüne kadar Habib-i Neccar Camii, Ulu Camii ve Rum Ortodoks Kilisesi başta olmak üzere cami, mescit, kilise, medrese, han, hamam, kamu binası, türbe, çeşme, sabunhane ve konutlardan oluşan 180 tescilli kültür varlığındaki çalışmalar tamamlanmıştır.
Yapılan çalışmalar neticesinde; kitabe, litürjik malzeme, ikona, süslemeli mimari parça, seramik, kandil, Osmanlı arması, haç, mukaddes kitap, mihrap ve minber parçaları, ahşap kapı kanatları, kapı tokmakları ve mezar taşları olmak üzere toplamda 450 eser enkazlardan çıkarılmıştır. Eserler gerekli belgeleme çalışmaları yapılarak temizlendikten sonra envanter kayıtları ile birlikte Hatay Arkeoloji Müzesi’ne nakledilmiştir.
Öte yandan tescilli sivil mimarlık örnekleri ile geleneksel dokuya sahip konutların yoğunluğu nedeniyle enkaz kaldırma çalışmalarında özellik arz eden Antakya ilçesi İzmir Caddesi, Kurtuluş Caddesi ve İstiklal-İnönü Caddeleri arasında kalan bölgede enkaz ayrıştırma faaliyetleri titizlikle sürdürülmektedir.
Bu kapsamda bahse konu bölgede önümüzdeki süreçte;
1- Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekiplerince; tescilli sivil mimarlık örnekleri ile geleneksel dokuya sahip konutlardaki nitelikli malzemenin yıkık/acil yıkılacak/ağır hasarlı yapılardan yerinde ayrıştırılması/kurtarılması çalışmalarının Mayıs ayı içerisinde tamamlanması,
2- Aynı zaman diliminde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü ekiplerince; afet risklerinin bertarafı ve taşınmaz kültür varlıklarının korunması amacıyla kaldırılması gereken yapıların (hak sahipliği korunarak) tespitinin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü gözetiminde tamamlanması,
Hatay Valiliği Antakya’da enkaz kaldırma çalışmalarında asılsız iddialarla oluşturulmaya çalışılan bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi amacıyla açıklama yaptı.
Eski Antakya bölgesi olarak bilinen ve tescilli kültür varlıklarının yoğunlukla bulunduğu bölgeye ilişkin “mahallelerin taşınacağı” veya “tescilli kültür varlıklarına enkaz kaldırma çalışmaları sırasında zarar verildiği” gibi asılsız iddialarla oluşturulmaya çalışılan bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi amacıyla bu açıklamanın yapılması zorunluluğu ortaya çıktığını kaydetti.
Hatay Valiliği açıklamasında şunları paylaştı: “Bilindiği üzere 6 Şubat ve 20 Şubat 2023 tarihlerinde meydana gelen depremlerden en fazla etkilenen yerleşim yeri olan Antakya ilçemizde bulunan taşınmaz kültür varlıklarında da ciddi hasarlar oluşmuştur.
Başta Antakya olmak üzere Hatay il genelinde deprem afetinden etkilenen taşınmaz kültür varlıklarındaki nitelikli malzemenin ayıklanarak envanterlenmesi ve restorasyona altlık oluşturması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığınca oluşturulan Hatay Afet Bölgesi Kazı Başkanlığı 27.02.2023 tarihinden bu yana çalışmalarını sürdürmektedir.
Bugüne kadar Habib-i Neccar Camii, Ulu Camii ve Rum Ortodoks Kilisesi başta olmak üzere cami, mescit, kilise, medrese, han, hamam, kamu binası, türbe, çeşme, sabunhane ve konutlardan oluşan 180 tescilli kültür varlığındaki çalışmalar tamamlanmıştır.
apılan çalışmalar neticesinde; kitabe, litürjik malzeme, ikona, süslemeli mimari parça, seramik, kandil, Osmanlı arması, haç, mukaddes kitap, mihrap ve minber parçaları, ahşap kapı kanatları, kapı tokmakları ve mezar taşları olmak üzere toplamda 450 eser enkazlardan çıkarılmıştır. Eserler gerekli belgeleme çalışmaları yapılarak temizlendikten sonra envanter kayıtları ile birlikte Hatay Arkeoloji Müzesi’ne nakledilmiştir.
Öte yandan tescilli sivil mimarlık örnekleri ile geleneksel dokuya sahip konutların yoğunluğu nedeniyle enkaz kaldırma çalışmalarında özellik arz eden Antakya ilçesi İzmir Caddesi, Kurtuluş Caddesi ve İstiklal-İnönü Caddeleri arasında kalan bölgede enkaz ayrıştırma faaliyetleri titizlikle sürdürülmektedir.
Bu kapsamda bahse konu bölgede önümüzdeki süreçte;
1- Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekiplerince; tescilli sivil mimarlık örnekleri ile geleneksel dokuya sahip konutlardaki nitelikli malzemenin yıkık/acil yıkılacak/ağır hasarlı yapılardan yerinde ayrıştırılması/kurtarılması çalışmalarının Mayıs ayı içerisinde tamamlanması,
2- Aynı zaman diliminde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü ekiplerince; afet risklerinin bertarafı ve taşınmaz kültür varlıklarının korunması amacıyla kaldırılması gereken yapıların (hak sahipliği korunarak) tespitinin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü gözetiminde tamamlanması,
3- Bu dönemde Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekiplerinin koordinesinde Kurtuluş Caddesi ve çevresindeki ana yollar ve ara sokaklardaki enkaz kaldırma çalışmalarının Hatay Valiliğince sürdürülerek yolların en kısa sürede ulaşıma açılması,
4- Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü ekiplerince saha çalışmalarının tamamlanması sonrasında bölgede kapsamlı enkaz kaldırma çalışmalarına devam edilmesi,
5- Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ekiplerince her türlü yerinde ayrıştırma/kurtarma işlemi tamamlanan tescilli kültür varlıklarının enkazlarının, Güzelburç Mahallesi 2998 ada 12 parselde bu amaç için özel olarak belirlenip altyapısı hazırlanan Kültür Enkazı ve Ayrıştırma Merkezi’ne numaralandırılarak taşınması ve burada daha kapsamlı bir ayrıştırma yoluna gidilmesi, faaliyetleri sürdürülecektir.
Dolayısıyla ne o bölgedeki mahallelerin taşınması ne de tescilli taşınmaz varlıklarına zarar verecek uygulamalara izin verilmesi kesinlikle söz konusu değildir.
Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonraki çalışmalarımızda da temel amacımız; enkaz kaldırma çalışmaları sonrasında başlayacak olan yeniden ihya çalışmaları ile eski Antakya bölgesinin tarihi dokusu ve önemine uygun şekilde en kısa sürede ayağa kaldırılmasıdır.