Habertürk - Bloomberg HT ortak yayınında Barış Esen ve Zeliha Saraç'ın sorularını yanıtlayan Bakan Nebati, ''Yatırımcının gözlerinden anlıyorsunuz. Gözler gerçekten önemli. Bakışından, duruşundan.'' dedi.Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin öne çıkan sözleri şöyle:
Kur korumalı mevduatta son durum
Kur Korumalı Mevduat başlarken, ilk andan itibaren Türkiye'de çok ciddi bir şekilde talebin oluşmasına ve oraya doğru yönelişin ivme kazanarak başlamasına neden oldu.
Günlük 10 milyar lira civarında bir giriş oldu 5 günlük süre içerisinde. Zamanla farklı bir noktaya geldi. İlk gün yüzde 10’lar civarında döviz bozma varken, bugün ulaştığı miktar yüzde 49’dur.
Önce bireyseller, sonra tüzeller, son ve en önemli ayağı da vergi istisnası ile 31 Aralık'a kadar kur farklarını istisna etme imkanı sağladık, günlük girişler hızlı bir şekilde dövizi de tetikledi.
2022 tarihi sonunda, Cumhurbaşkanımızın bir yıl uzatma yetkisi var, bu tarihten önce kesme yetkisi de var.
Tutar 10 milyar doları aştı, TCMB imkanlarını genişletmesi ve kurların stabilizasyonu açısından gündemimizde kalmaya devam ediyor, çıkış için optimal noktaya bakılır. KKM'de dövizden dönüşlerin payı %49'a yükseldi.
Enflasyon rakamları
Enflasyon yükselişi, lojistik, ulaşım, taşımadaki problemlerin getirdiği yükle ABD'de %7,5, Avrupa'da %5 üzerinde, enflasyon dünyanın temel problemlerinden biri. 1973 krizi sonrasında aynı şeyler yaşandı, enflasyon yükseldi ve özellikle batı ülkeleri ciddi bir şekilde müdahalede bulundular, önce durgunluk ve resesyona gidecek bir durum yaşandı.
Dünya enflasyonu konuşmaya devam edecek, çünkü dünyada ticaret daralmış durumda. Biz kurdan etkiliyoruz, kurdaki herhangi bir değişim fiyatlara yansıyor, böyle bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım.Dünya enflasyonu konuşmaya devam edecek, çünkü dünyada ticaret daralmış durumda. Biz kurdan etkiliyoruz, kurdaki herhangi bir değişim fiyatlara yansıyor, böyle bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım. Yaza doğru bu seviyenin gevşemesini bekliyoruz.
Döviz kurlarındaki fiyatlama bir sonraki adımla yapıldı, spekülatif işlemler yapıldı, yaşanan kur atağı enflasyon üzerinde etkili oldu, bizde temel ayaklar kur ve enflasyondur. Yıl sonu enflasyon beklentimiz %24 civarında. 2023'te seçime enflasyonda tek rakamlı olarak girmiş olacağız. Mayıs 2023'te tek haneli enflasyona ineceğiz.
Türkiye'de altının durumu
Türkiye'de altın bir gerçek, Londra'da da bu soruyu sordular, bizde düğünde altın takıyoruz, adım başı kuyumcu vardır, bu altın yastık altında duruyor, ekonomiye kazandırılması noktasında adımları genişletelim. Yastık altındaki altının ekonomiye kazandırılması noktasında paydaşları daha etkin hale getirelim. Bunu gerçekleştirdiğimiz zaman altının günlük kullanımında da hem tasarruf aracı hem de kullanımı getirecek bir adım atmış oluyoruz, 5 bin ton. Böyle bir beklentimiz var. Türkiye'de psikoloji çok önemli.
Gözler gerçekten önemli...
Toplantı sonrasında aldığımız tepkiler çok olumluydu. Yatırımcının gözlerinden anlıyorsunuz. Gözler gerçekten önemli. Bakışından, duruşundan. Tam zamanında başlayıp tam zamanında bitirdik. Mutlu ayrıldıklarını gördük. Dönüşte bir iki tane yalan dolan haberler dışında bir eleştiri yok.
En önemi şey geldiğinizde birileri sizi arar. Kötü bir şey varsa kimse sizi aramaz. Aldığımız tepkiler çok olumluydu.
Onlar mutlu biz mutlu, şimdi sonuçları görme zamanı. Ama boş bırakmamak lazım, iletişime devam. Önümüzdeki ay Londra'da iklim zirvesiyle ilgili görüşmelerimiz var. Orada katılımcılarla anlaştık, yemek yiyip sohbet edeceğiz. İletişime devam.
Rekabet edebilir kur seviyesini yakalamış durumdayız
Kur korumalı mevduatta ortalama vade 100 gün. YUVAM 'ı açtık, oradan da giriş başladı. Orada vadeyi uzatıyoruz. 90 milyar dolar mevduatta hesap var, şirketlerimiz 6 ay boyunca dövizi alıp bloke ediyor. Demek ki nakit açısından o paraya ihtiyacı yok. Şirketlerimizin çok güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda gündemimizde (3 aya indirmek) yok.”
Özel bankalara açık mesajlar veriyoruz
Özel bankalara zaman zaman çok açık mesajlar gönderiyoruz. Bu ülke sonuçta bir model değişikliğine gitti. Bu riskin paylaşımında tamamen her şeyi kamu bankalarına yüklersek onlar açısından haksızlık ederiz.
Merkez Bankası çok ucuz bir şekilde fonluyor. Kendi kârlarını artıracak işleri yapsınlar bir şey demiyoruz ama bunu kamu bankalarıyla eşleşecek şekilde getirmeleri onlar açısından da piyasa için de daha iyi olur. Biraz gayret göstermeleri lazım. Kamu bankalarımızda bir sıkıntımız yok, işte sermaye enjekte ediyoruz.
KKM belli bir noktaya geldi, altın. Altında doyum olursa diğer enstrümanları da devreye sokarız. İhtiyaç olursa enflasyon korumalı sistem yoluna da gireriz.”
Öğretilmiş şeylerin dışına çıkma zamanı geldi
Öğretilmiş şeylerin dışına çıkma zamanının geldiği bir dönemdi. Dönemin zamanın mekanın konjonktürün hepsinin uyumu olması lazım. Tam uyumu yakaladık.
(Politika faizini önemsizleştirdik, böyle bir ifadeniz oldu mu?) Bakın Türkiye'yi bu tür sığ tartışmalardan çıkarmamız lazım. Her enstrüman kendince değerlidir, biz ekonomiyi yönetiyoruz. Ben fabrikanın başındaki insan değilim. Dolayısıyla ifadelerimize dikkat etmek lazım.
Sadece Türkiye'de kur ve faiz dışında bir şeylerin olduğunu ifade etmek istiyoruz. Realiteyi konuşmak varken sürekli kur faiz, ne oldu sonu 18.36'ya gidiyor. Peki hiçbir şekilde kurla ilişkisi olmayan, dövizle ilgisi olmayan insan kura ilişkin olarak fiyat artırır mı? Türkiye'de artırıyor.
Bunları bir dünyamızdan çıkaralım. Her enstrümanın kendi alanında kabul edilebilir bir şey olduğunu kabul edelim, yolumuza yürüyelim. Buradan siz başka bir cümle çıkarırsanız ben ne yapabilirim ki.
Petrolde Yüzde 10'luk bir artışın enflasyona etkisi 0.6. Bunu en aza indirecek şekilde adımlarımızı atıyoruz”
X,Y,Z planımız var; kuru etkileyen şey psikoloji
Bizim A, B, C, D, E, F, G, X, Y, Z planımız, hepsi var. Fed'in şöyle bir özelliği var. Önceden açıklıyor, piyasa satın aldı zaten. Türkiye de satın aldı. Şu an etkisi yok gibi. Kuru etkileyen şey psikoloji, onu da yönettiğimize göre etkisi en az seviyede olur.
Bundan sonraki atacağımız adımlarda tersine bir durum olacak. Sıkılaştırma gündeminde Türkiye'ye akış olacağını hep birlikte göreceğiz.
Enflasyonla kararlılık devam, onda netiz. Bizim şöyle bir şansımız var, nasıl mücadele edileceğini biliyoruz. 90'lı yıllarda neler yaşadığımızı biliyoruz ve geliştirerek bugünlere geldi. Kuru çözdüğümüzde en büyük sorun alanımızı bir tarafa atmış oluyoruz. Büyüme 5 civarında, hedefimiz o. Enflasyon yıl sonunda 24 üzerinde bir kurgumuz var.
Bunun oynama sıklığını en aza düşürecek de tedbirler alıyoruz. Dengeli büyüyeceğiz, çünkü bizim genç nüfusumuz 13 milyon. 20 OECD ülkesine bedel.
Türkiye'ye yurt dışından turist gelişinin yasaklanıp gevşemelerin olduğu dönemde Türkiye'de her yerde canlılık vardı. Yurt dışı ise bomboştu. Bu şunu gösteriyor, yurt içinde iştahlı bir piyasamız var. İhracat endeksinde herhangi bir düşme yok, siparişler devam ediyor. Kapasite kullanımı gayet iyi.”
