TBMM Adalet Komisyonu üyesi ve CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, AKP iktidarı döneminde yaşanan adalet krizlerine ilişkin derlediği kapsamlı raporu Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e sundu.
Bülbül, Türkiye’de son 18 yılda birçok alanda geriye gidişler yaşandığına dikkat çekerek “Bunların başında da hukuk krizi gelmektedir” dedi. Cumhuriyet'ten Mahmut Lıcalı'nın haberine göre, AKP döneminde Ergenekon ve Balyoz kumpas davaları ile başlayan ihlaller zincirinin muhaliflere yönelik operasyonlarla devam ettiğine işaret eden Bülbül, raporda özetle şunları sıraladı:
Adalet ve adalete erişim ihlalleri: AYM’nin bireysel başvuru verilerine göre 23 Eylül 2012’den bugüne kadar Yüksek Mahkeme’ye yaklaşık 285 bin başvuru yapılmış, bunun 243 bin kadarı sonuçlandırıldı.
Buna göre bireysel başvurunun başladığı tarihten bu yana yapılan başvuruların yüzde 85.5’i karara bağlanırken ihlal kararlarının temel hak ve özgürlüklerin dağılımında ise ilk sırada yüzde 52 ile adil yargılanma hakkı yer aldı.
Salgındaki hak ihlalleri: Yoksul kesim ve dezavantajlı gruplar için çalışma şartları ağırlaştı, sosyal mesafenin mümkün olmadığı, üretimin yoğun olduğu, hijyenden uzak ve uygunsuz çalışma şartlarında işçiler çalışmaya devam etti.
Sokağa çıkma yasağı uygulamalarının yasal dayanaktan yoksun bir şekilde yapılması hukuk devleti ilkesiyle çelişti. Pek çok etkinliğe sınırlama getirilirken AKP’nin siyasal çalışmalarını içeren etkinliklerine herhangi bir sınırlama uygulanmadı.
Bilgi edinme hakkı ihlalleri: Pandemi döneminde açıklanan verilerin ulusal çıkarları koruma gerekçesiyle gizlendiği ortaya çıktı. Milletvekillerinin denetim hakkı kapsamında verdikleri 34 bin 486 soru önergesinden 4 bin 356’sı yanıtlandı. Pandemiyle ilgili olarak verilen toplam 508 soru önergesinden yalnızca 37’si yanıtlandı. Verilen yanıtlar, soruların cevapları yerine mevzuat ve bürokratik süreçlerin anlatılmasından oluştu.
Toplantı ve gösteri hakkı ihlalleri: Türkiye İnsan Hakları Derneği’nin verilerine göre 2019’da polis, en az 1215 gösteriye müdahale ederken bu gösterilerde en az 3 bin 980 kişiyi de gözaltına aldı. 2020 yılında da haziran ile eylül ayı arasında 637 toplantı ve gösteriye müdahale edildi.
Bu dönemdeki müdahalelere salgın gerekçe gösterildi. Cumhurbaşkanı’nın mitinglerinde herhangi bir engelleme olmazken 19 Mayıs, 30 Ağustos ve 29 Ekim başta olmak üzere milli bayramlar dolayısıyla düzenlenen pek çok etkinliğe izin verilmedi.
Kadın hakkı ihlalleri: Kadın cinayetleri, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında beri yaklaşık 5 kat artmıştır. 2020 yılında eylül ayına kadar Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre 209 kadın öldürülürken 123 kadın şüpheli olarak ölü bulundu. Sadece ağustos, eylül ve ekim aylarında ise 64 kadın cinayete kurban gitti.
9367,77%3,72
34,47% 0,05
36,42% 0,21
2956,00% 0,72
4956,37% 0,55
