CHP Genel Başkan Yardımcısı Fethi Açıkel, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 Temmuz 2018 tarihinde yemin ederek kabinesini açıkladığı yeni yönetim modelinin ikinci yılında Türkiye’de yaşananları bir çalışmada topladı.
Açıkel, yeni sistemin esasen bir hükümet sistemi olmaktan çok, kişiselleşmiş bir siyasetle şekillenen dar bir aile, ahbap ve zümre kabinesi olduğuna; kendi içinde dahi yeterince tartışılmadan kararlar alındığı için kararların millete ve gelecek kuşaklara maliyetinin gün geçtikçe arttığına dikkat çekti.Cumhuriyet'ten Mahmut Lıcalı'nın haberine göre CHP’li Açıkel’in çalışmasında yer alan Türkiye’nin yaşadığı gerilemeye ilişkin tespitler şöyle sıralandı:
- Türkiye’nin statüsü değişti: Freedom House’un 2019 yılı raporunda Türkiye, 100 üzerinden 31 puan alarak özgür olmayan ülkeler statüsünde değerlendirilmiş ve temel özgürlükler bakımından, Pakistan, Irak gibi ülkelerden daha az özgür olarak nitelendirilmiştir.
- OECD’de son sırada: Türkiye, siyasal hak ve özgürlükler bakımından 41 OECD ülkesi arasında son sırada yer almaktadır. İfade özgürlüğü konusunda ise 149 ülke arasında 129. sırada bulunmaktadır.
- Yargı bağımsızlığı 50 sıra geriledi: Türkiye, hukukun üstünlüğü sıralamasında 126 ülke arasında 109. sıradadır. Yargı bağımsızlığı sıralamasında 2007’de 50. sıradayken 2019’da 104. sıraya gerilemiştir. Basın özgürlüğü konusunda Türkiye 2002’de 100. sıradayken, 2020’de 154. sıraya gerilemiştir.
- Türk Lirası 4 kat değer kaybetti: Türk lirası, son 13 yılda 124 ülkenin para birimine karşı değer kaybetmiştir. AKP döneminde Türk Lirası, Avro ve dolar karşısında yaklaşık 4 kattan fazla değer yitirmiştir. Makroekonomik göstergelerin istikrarına dair yapılan sıralamada Türkiye, son dokuz yılda 64. sıradan 129. sıraya gerilerken, enflasyon endekslerinde 141 ülke içerisinde 131. ülke konumuna kadar düşmüştür.
- Gıda ve enerji fiyatları arttı: Ekonominin kötü yönetimi, gıda ve enerji fiyatlarında büyük artışlara neden olmuştur. Türkiye, 35 OECD ülkesi içerisinde 2018’de gıda enflasyonu en yüksek ülke oldu. AKP’nin belirlediği asgari ücret, açlık sınırı seviyesindedir. Türkiye’deki asgari ücret, Avrupa’daki 30 ülke arasında en düşük 4. asgari ücrettir.
- Sosyal devlette son sıralarda: Türkiye, Dünya Bankası’nın yaptığı beşli sınıflamaya göre, gelir dağılımında en kötü dördüncü grupta, 38 OECD ülkesi arasında ise 34. sırada yer almaktadır. AKP, sosyal devlet anlayışından uzaklaşmakta, yoksullaşan halk kesimlerinin toplumdan kopuşunu önlemek için bir politika geliştirmemektedir. Türkiye, sosyal adalet bakımından 41 OECD ülkesi arasında 40. sıradadır.
- Üniversite mezunu işsizler arttı: Üniversite mezunu işsizlerin sayısı 2020 yılı itibarıyla 1,5 milyona yaklaşmış ve artmaya devam etmektedir. Çalışan her 3 üniversite mezunundan 1’i ise eğitimini aldığı alanda iş bulamamaktadır.
- Dijital rekabette güçsüz: Türkiye, dijital rekabet gücü sıralamasında 63 ülke arasında Meksika ve Ürdün’den sonra 52. sırada yer almaktadır. OECD ülkeleri arasında yüksek teknoloji ihracatı en düşük olan ülke Türkiye’dir.
- Türkiye barışçıl değil: AKP Türkiyesi artık barışçıl bir ülke olmaktan uzaklaşmıştır. Türkiye, Küresel Barış Endeksi’nde 163 ülke arasında 152. sırada yer almıştır.
RAKAMLARLA EKONOMİDEKİ GERİLEME
Çalışmada rakamlarla ekonomide yaşanan gerilemeye de yer verildi. Buna göre 9 Temmuz 2018’de 4,53 TL olan dolar kurunun 9 Temmuz 2020’de 6,86 TL olduğu; 2 yıl önce 183 TL olan gram altının bugün 400 TL olduğu; dört kişilik bir ailenin açlık sınırının bin 783 TL’den bugün 2 bin 431 TL’ye çıktığı ifade edildi. Çalışmada, genç işsizlik oranının yüzde 17,7’den yüzde 24,6’ya çıktığı da belirtildi.
9367,77%3,72
34,58% 0,33
36,23% 0,01
2987,83% 0,88
4956,37% 0,00
