Emeklilikte Yaşa Takılanlara yönelik çalışmalar sürerken; bu kapsamda prim, yaş ve maaş formülleri gündeme geliyor.
Yaşa takılanlara emeklilik yolunu açacak çalışma sürüyor. EYT'liler için oluşturulan çalışma grubu pek çok formül üzerinde dururken, milyonlar da heyecan içinde sonucu bekliyor.
Takvim'in haberine göre; Çalışma Bakanlığı bünyesindeki çalışmalarda ilk aşamada alternatifli formüller hazırlanacak, ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı ayrı ayrı maliyet hesabı yapacak. Düzenlemenin en geç Ocak'ta Meclis'e sunulması planlanırken, kamuoyunda pek çok formül gündeme geliyor. Bunlar arasında maaş, prim ve yaş formülleri öne çıkıyor...
KADEMELİ EMEKLİLİK İMKANI
Formüllerden biri, yaş şartının tamamen kaldırılması ya da kademeli olarak düşürülmesini içeriyor. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlarda yaş koşulunun kademeli olarak aşağı çekilebileceği belirtiliyor. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olup emeklilik için yıl ve prim şartını tamamlayanlar bu formülle şimdikinden daha erken yaşta emekli olabilecek.
Bazı EYT'liler yasa çıkar çıkmaz emekli aylığına hak kazanabilecek. Ayrıca bir asgari yaş sınırı konulabileceği de konuşuluyor. Burada daha önce 50 yaş sınırı gündeme gelmişti. Bu formüle göre EYT'lilerin emekli olması için 50 yaşını da tamamlaması gerekiyor.
ÇOK PRİME AVANTAJ
Bir diğer formül ise prim formülü. Burada da birkaç farklı alternatif dikkat çekiyor. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emeklilik için yaş şartı dışında kadın ise 20, erkek ise 25 yılı, işe giriş tarihine göre de 5000 ile 5975 gün primi tamamlaması gerekiyor. EYT düzenlemesi ile prim ve yıl şartlarını tamamlayan kişilere emeklilik yolunun açılması beklentisi bulunuyor.
Ayrıca kadınların 20 yıllık (7200 gün), erkeklerin 25 yıllık (9000 gün) primi tamamlamaları halinde emekli edilmeleri de söz konusu olabilecek. EYT'liler bu formül ile yaşa bakılmadan emekli olabilecek.
Bu arada primde de kademeli bir formül olabileceği üzerinde duruluyor. Burada prim ve yıl şartına bakılıp yaş şartı düşünülmediğinde fazla primi olanların avantajlı olması söz konusu olabilecek.
Örneğin; 5000 günü olan ve yaşı 46 olan kişi ile 9 bin günü olan ve yaşı 51 olan kişi aynı anda emekli edilmeyebilecek. Ayrıca prim günü yetmeyenler için de konuşulan formüller var. Bunlardan biri de 3 00 gün ile emeklilik için. Bu kapsamda, 3600 prim günü olup yaşı bekleyenlerden kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak duruyor. Ayrıca primi az olanlar için borçlanma formülleri de konuşuluyor.
AVRUPA MODELİ
EYT'liler için maaş formülü de söz konusu olabilecek. Burada bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli tartışılan seçenekler arasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için belli oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
Yine Avrupa'da uygulanan bir formül de geçici kesintili emeklilik. Buna göre, sigortalı belli bir kesintiyle erken emekli oluyor. Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor. Bizde de Avrupa modelinde olduğu gibi belli oranda kesinti ile kalan yılların tamamlanması alternatifler arasında. Bu modellerin ülkemizde uygulanıp uygulanmayacağı çalışmalar sonucunda belli olacak.
10851,80%-0,19
32,65% 0,30
35,38% 0,27
2506,51% 1,60
3997,20% 0,87
