Plan ve Bütçe Komisyonu’nun CHP’li Üyesi Süleyman Girgin, “Bu, kayıt dışı çalıştırmaya ödül vermek demek. İşverene ödül olarak prim veriliyor ama işçinin o dönemler için çalışmış olduğu primleri yatırılmayacak” dedi. Komisyonun HDP’li Üyesi Garo Paylan, kaçak işçi çalıştırmanın teşvik edildiğini söylerken; DİSK Temsilcisi Engin Sezgin, “Bu sefer çok bambaşka bir şeyle karşılaştık. Sosyal güvenlik mantığını tümden ortadan kaldıran bir düzenleme” yorumu yaptı.
AKP’nin imzasını taşıyan İşsizlik Sigortası Kanunu’nda ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını öngören torba yasa teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. TBMM Genel Kurulu’nda görüşülecek teklifin 8. maddesi ile kaçak işçi çalıştıran işverene “destek” adı altında yeni bir af planlandı. Buna göre; çalıştırdığı işçilerin kaçak olduğunu kabul edip bunları kayıt altına alan işverene geçmiş döneme ilişkin cezai yaptırım uygulanmayacak. Ayrıca kayıtlı olduktan sonra, işverene günlük 44 lira prim desteği verilecek. Kaçak çalıştırılan işçi, kaçak çalıştırıldığı dönemdeki ücret dışı haklarını da alamayacak. Kaçak çalışan işçinin kaçak çalıştırıldığı döneme ilişkin sigorta primlerinin yatırılmasının yolu kapanmış olacak.
KIDEM TAZMİNATI KALE İSE BU DÜZENLEME TRUVA ATI
Plan ve Bütçe Komisyonu’nun CHP’li Üyesi Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, teklifin tümü için “Taşeronlaşma, özelleştirme, esnek çalışmalar ve benzeri sıkıntıları yaşayarak geldik. Gerek kayıtdışı çalıştırmaya ödül gerek kıdem tazminatını parçalamaya dönük konular... Kıdem tazminatı bir kale ise yeni getirilen düzenleme bir Truva Atı’dır” değerlendirmesi yaptı.
KAÇAK ÇALIŞTIRMAYI İTİRAF EDENE PRİM ÖDÜLÜ
Kaçak işçi çalıştıranlara af öngören maddeye ilişkin Girgin, şöyle konuştu:
“Yasaya aykırı şekilde işçi çalıştırdığını bir işveren kabul ederse, işsizlik sigortası fonundan günlük prim alacak. Bu kayıtdışı çalıştırmaya ödün vermek demek. İşverene ‘kaçak işçi çalıştırdığını kabul edersen teşvik vereceğim’ diyor. İşçi çalıştığı süre için primini yatırıp sigortalı sayılamayacak. Bu bizim inanmakta zorlandığımız konu. Kaçak çalıştırdığını kabul ettiği zaman işverene ödül olarak prim veriliyor. İşçinin o dönemler için çalışmış olduğu primleri yatırılmayacak. İşçiye bir artı getirilmeyecek. Maalesef getirdikleri sistem bu. Kaçak çalıştırana af.”
KAĞIT ÜZERİNDE İSTİHDAMI ARTIRACAK
Girgin, ilgili madde ile istihdamın gerçekte azalacağını ancak kağıt üzerinde artırılacağını şu şekilde anlattı:
“İşsizlik Sigortası Fonu tamamen işveren fonuna dönmüş vaziyette... Teşvikler işçinin kendi fonundan yapılıyor, ama işçinin fonundan işverene ne kadar teşvik yapılırsa yapılsın ‘istihdamı artırmak için yapıyoruz’ diyorlar ama istihdam artmıyor. 2018’den beri işsizlik sigortasından işverenlere verdikleri para işsizlere verdikleri paradan daha fazla. 1 milyon 200 bin yeni işsizimiz var. İşsizlik Sigortası Fonu, işverenlere peşkeş çekilirken ‘istihdam için yapıyoruz’ deseler de istihdam artmıyor, azalıyor. Neden bu 8. maddeyi yapıyorlar? Hem affedecekler. Asıl amaçlardan birisi de istihdamı da kağıt üzerinde artmış gibi gösterecekler. Çünkü affettiği zaman kayıt dışı çalıştırılan işçiler güya kayıt altına alınacak. Geriye dönük affedildiği için sayı olarak istihdamın içine alınacaklar. Ama işçi ‘ben o döneme ait primimi yatırayım, emekliliğime katkı sağlasın’ dediği zaman ‘yok’ diyor.”
TEŞVİK EDİYOR
Plan ve Bütçe Komisyonu’nun HDP’li Üyesi Garo Paylan da ilgili madde hakkında “Kaçak işçi çalıştırmadaki aflara karşıyız. Çünkü bu tip aflar hem vergi kaçakçılığına yol açıyor hem de ‘nasıl olsa af çıkacak’ anlayışını sürdürüyorlar. Kaçak işçi çalıştırma ile ilgili aflar, kaçak işçi çalıştırmaya teşvik ediyor. Bu maddelerde de muhalefet ettik. İşveren çalıştırma, işveren ahlakı konusunda ciddi anlamda bozulmalara yol açıyor” diye konuştu.
SOSYAL GÜVENLİK MANTIĞI TÜMÜYLE ORTADAN KALDIRILIYOR
DİSK adına komisyon görüşmelerine de katılan DİSK Toplu Sözleşmeler Daire Müdürü Engin Sezgin ise sosyal güvenlik sisteminin ortadan kaldırıldığını şöyle anlattı:
“Temel haklar anlamında sosyal güvenlik hakkının temel ilkesi olan zorunluluk ilkesi ilk kez ortadan kaldırılmış oluyor. Zaten kayıt dışılığın gerçekliğini kabul ediyorduk, kayıt dışının önlenmesine ilişkin şikayetleri dile getiriyorduk. Bu sefer çok bambaşka bir şeyle karşılaştık. Kayıt dışı da olsa, bildirilmemiş de olsa, eksik prim de yatırmış olsa, ‘işveren bunu kabul ederse hiçbir yaptırım ile karşılaşmayacak’ diyor ve bir de teşvik ile ödüllendiriliyor. Bu esasa dair bir tartışmadır. Sosyal güvenlik sistemlerinin mantığı zorunlu olmasıdır. İşçi istese de işveren ile anlaşsa bile suç oluyor. Sosyal güvenlik sistemi, işçi işe başladığı andan itibaren bildirilmesi zorunlu olan bir sistem. Tüm dünyada da böyledir. Biz ilk kez böyle bir şey ortaya çıkarıyoruz. Zorunlu değil, zorunlu olmadığını kabul ediyoruz. ‘Bugüne kadar da bildirmemişseniz de şimdi bildirin, biz sizi ödüllendirelim.’ Sosyal güvenlik mantığını tümden ortadan kaldıran bir düzenleme.”
ANKA ŞEYMA PAŞAYİĞİT
