AYM, LİMANLARIN 49 YILLIĞINA İHALESİZ DEVRİNİ OYBİRLİĞİ İLE İPTAL ETTİ: SERBEST REKABET VE EŞİTLİK İLKELERİ İLE BAĞDAŞMAZ

Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusu üzerine; bazı limanların işletme hakkı verilmesi veya devredilmesi yöntemiyle özelleştirilmeleri ile imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme sürelerini ihalesiz olarak 49 yıla kadar uzatan kanun düzenlemesini iptal etti.

Mersin, İskenderun, Antalya, Galataport, Çeşme, Marmaris gibi limanların; LİMAK, AKFEN, Ciner, Albayrak ve Doğuş holding ile Katarlı QTerminals gibi şirketler tarafından alınan işletme haklarının uzatılmasını sağlayan düzenleme için AYM, “Özelleştirmede hakim olması gereken serbest rekabet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamakta olup kurala konu limanların gerçek özelleştirme değerlerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir” değerlendirmesini yaptı.

Ocak 2022’de TBMM’de kabul edilen torba kanun ile Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’a geçici madde eklenmişti.

Geçici madde ile; Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Devlet Demiryolları’na ait bazı limanların işletme hakkı verilmesi/devri yöntemiyle özelleştirilmeleri neticesinde imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme sürelerinin 49 yıla kadar uzatılabilmesi sağlanmıştı.

Herhangi bir yeni özelleştirme ihalesi şartına bağlanmayan uzatma işlemenin yapılabilmesi için; eski sözleşmeden doğan mali yükümlüklerin tamamının ek sözleşme imzalanmadan yerine getirilmesi ve varsa açılmış davalardan feragat edilmesi gerekiyordu.

CHP, İPTAL TALEBİYLE AYM’YE BAŞVURDU

CHP, düzenlemenin iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. CHP’nin başvuru dilekçesinde, 49 yıldan az süreli sözleşmelerin “ihalesiz” olarak uzatılmasının önünün açıldığı belirtilmişti.

“DOLAYLI ÖZELLEŞTİRME" 

Anayasa Mahkemesi, 20 Temmuz 2022 tarihinde verdiği kararla, düzenlemeyi iptal etti. Oybirliği ile alınan iptal kararında, şu değerlendirmeler yapıldı:

“Kural, özelleştirme sözleşmelerindeki süreler sonunda, özelleştirme öncesindeki hukuki statülerini tekrar kazanacak olmaları sebebiyle yeniden özelleştirme uygulamalarının konusu olabilecek limanların, özelleştirme sözleşmelerinin sürelerinin uzatılmasını öngörmek suretiyle mevcut özelleştirme süresi sonrasında da işletme hakkının devamının sağlanmasına, başka bir ifadeyle dolaylı olarak özelleştirilmelerine imkân tanımaktadır. Söz konusu dolaylı özelleştirmeye taraf olabilecekler ise mevcut özelleştirme sözleşmelerinin tarafları ile sınırlandırılmaktadır.

“SERBEST REKABET VE EŞİTLİK İLKELERİYLE BAĞDAŞMAMAKTA”

İstekli olan başkaca kişilerin bu sürece dâhil olamaması ise özelleştirmede hakim olması gereken serbest rekabet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamakta olup kurala konu limanların gerçek özelleştirme değerlerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir. Nitekim özelleştirme sürelerinin sonunda limanların yeniden özelleştirme uygulamasına konu olması hâlinde 4046 sayılı Kanun'daki şartları taşıyan herkesin rekabet koşulları çerçevesinde özelleştirme sözleşmesine taraf olma imkânı olacakken kuralla bu imkân ortadan kaldırılmaktadır.” 

ÖZKOÇ: “AYNI ZAMANDA 5'Lİ ÇETE İÇİN UZATILIYOR”

CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, söz konusu düzenlemeyi içeren kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri sırasında; şunları söylemişti:

“Türkiye'de limanlar ihale edilmiş, verilmiş. Limanlar verildikten sonra süreleri var. Limanların ihale süresinin bitmesine daha beş yıl var, yedi yıl var, üç yıl var ama iktidarın değişme kaygısı iktidarda var mı?

Antalya Limanı Katarlıların. Türkiye Cumhuriyeti Katarlıları daha ne kadar doyuracak? Tank Paleti verdik 25 yıllığına. Bize tank üretip vereceklerdi 18 ay içerisinde. Aradan 3,5-4 yıl geçti ne tank var ne Ethem Sancak var ne Katar ordusu var ama Tank Palet’in imkânları Katar tarafından kullanılıyor.

Bu mudur milliyetçilik, bu mudur vatanseverlik, bu mudur milletin arkasında durmak, bu mudur? Şimdi, ne yapılıyor? Tekrar Katar'ın Antalya Limanı'ndaki süresi 49 yıla tamamlanıyor. Peki başka kim için yapılıyor bunlar? Bunlar aynı zamanda 5'li çete için uzatılıyor. 5'li çetenin de... Şu anda Limak’ın işlettiği İstanbul Limanı 2048'den 2061'e uzatılıyor. Albayrak Holding’in liman işletmesi 49 yıllığına tamamlanıyor. Ciner Grubu... Ne Ciner’miş, ne Ciner’miş arkadaş ya, milleti yiye yiye bitiremediler. Neden onlara veriyoruz; Ciner’e, Katar'a veriyoruz, Limak’a veriyoruz da emekliye vermiyoruz, millete vermiyoruz, işçiye vermiyoruz, neden vermiyoruz?  İşte bunun tek sorumlusu var, Cumhur İttifakı ve Cumhurbaşkanı’dır. Buna Cumhuriyet Halk Partisi olarak sonuna kadar direneceğiz, milletin vekili olacağız, bir avuç zenginin değil.”